برای خصوصی سازی در صنعت بیمه 49 سال زمان لازم است!

به گزارش سایت تحلیلی-خبری آیین، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی، سند راهبردی خود را در 33 ردیف و با شاخص های کمی تا سال 1396 منتشر کرد. این اقدام بیمه مرکزی و توجه به تدوین و تنظیم برنامه راهبردی و همچنین در دسترس قرار دادن برنامه ها برای متخصصان، امری مهم و قابل تقدیر است. از این رهگذر کارشناسان و آگاهان می توانند به بررسی و نقد برنامه ها و اهداف کمی بپردازند. تضارب و تعاطی نظرات می تواند باعث غنا، قوت و اصلاح برنامه های راهبردی و جامع کشور به خصوص سند راهبردی بیمه مرکزی شود.

هنوز سند ارائه شده از سوی بیمه مرکزی به صورت خاص به محک نقد و بررسی گذاشته نشده است و ضروری است که برای رفع ابهامات و نواقص این سند، کارشناسان اقدام عاجلی انجام دهند.
با سیری در بندهای مختلف برنامه راهبردی بیمه مرکزی با بند مهمی مواجه می شویم که در صورت تحقق آن، امکان تغییرات عمده در صنعت بیمه ایجاد می شود. در بند 9 سند آمده است که باید «سهم بخش غیر دولتی از حق بیمه تولیدی بازار بیمه کشور افزایش یابد.» هرچند با ورود شرکت بیمه دولتی آتیه سازان حافظ، عملا این بند با اولین دست انداز در مسیر اجرا مواجه شد، ولی آنچه که برای بقا و اجرای این بند مهم است، تلقی بیمه مرکزی از شیب این افزایش است. بیمه مرکزی برای تحقق این بند آورده است که سهم بخش غیر دولتی از حق بیمه تولیدی در سال 93، 5/55 درصد؛ در سال 94، 56 درصد، در سال 95، 5/56 درصد؛ در سال 96، 57 درصد باشد. به عبارت دیگر هر سال 0.5 درصد به سهم حق بیمه تولیدی بخش خصوصی اضافه شود.

49 سال، زمان لازم برای خصوصی سازی

با این طرز تلقی بیمه مرکزی از خصوصی سازی و کاهش 0.5 درصدی سهم بخش دولتی و رسیدن سهم آن به حدود 20 درصد طبق قانون، تقریبا 49 سال زمان برای خصوصی شدن صنعت بیمه لازم است.
این شیوه خصوصی سازی و ایجاد رقابت و بها دادن به بخش خصوصی، عملا هیچ گرهی از بازار بیمه کشور باز نمی شود و بیشتر نشان از کارهای نمادین و شعارگونه دارد. البته نمی توان سختی فرآیند خصوصی سازی و واگذاری امور مردم به خود مردم را انکار کرد و در طول سالیان دراز مقاومت بخش های دولتی در برابر ورود بخش خصوصی قابل انکار نیست واگر نبود ابلاغ سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی از سوی مقام معظم رهبری، هموز هم بخش بسیار زیادی از اقتصاد و امور غیرحاکمیتی در دست دولت باقی مانده بود.

تاکید مقام معظم رهبری بر استفاده از تجربیات دیگر کشورها

همتی مرد سال های دور بیمه مرکزی در مورد اقدامات اولیه برای خصوصی سازی صنعت بیمه نکات شنیدنی را مطرح می کند:
«خصوصی‌سازی جزو برنامه نبود و قانع کردن آقایان برای خصوصی‌سازی امری مشکل و درحد غیرممکن بود که با تلاش بسیار انجام شد.
بعد از گذشت 5 ماه از آمدنم به بیمه مرکزی به این نتیجه رسیدم که با ساختار دولتی نمی توان صنعت بیمه را توسعه داد؛ در دیدار با آقای‌هاشمی رییس جمهور وقت نیز گزارش آن ارائه شد و ایشان اجازه دادند مقدمات آن در چارچوب ضوابط انجام شود؛ این مجوز ابتدای راهی دشوار بود. 7 سال پس از اخذ آن مجوز با سختی سپری شد، به هر دری کوبیدم مشکل پیدا کردم.
حتی درجلسات شورای عالی بیمه وقتی موضوع به خصوصی‌سازی اختصاص می‌یافت مشکل ساز می‌شد و مخالفان زیادی داشت. درآن زمان مدیرعامل وقت بیمه ایران درجلسه شورای عالی بیمه وقتی موضوع را مطرح کردم کت خود را پوشید تا جلسه را ترک کند او می‌گفت«در جلسه‌ای که صحبت خلاف قانون اساسی باشد من نمی‌نشینم.
کار سختی پیش رو داشتم، اکثرا صحبت درمورد خصوصی‌سازی را خلاف شرع می‌دانستند؛ مشکل فقط به دست مقام معظم رهبری حل می‌شد؛ یک وقت ملاقات گرفتم و مساله را درجمع مدیران صنعت بیمه با ایشان مطرح کردم. ایشان برخورد خوبی داشتند و گفتند«اصل بیمه را از خارجی‌ها گرفتیم و بهتراست از تجربیات آنها نیز استفاده کنیم، تحقیق کنید کارکرد آن در دنیا چگونه است؟ و چگونه اداره می‌شود؟ ارکان آن چگونه باید باشد ما هم همان روش را ادامه می‌دهیم». با این رهنمود توان دوباره گرفتم.»

همانگونه که مشخص است عزم بیمه مرکزی در گذشته در جهت قوت و قدرت بخش خصوصی یکی از دلایل ورود و رشد بخش خصوصی در صنعت بیمه بوده است و اگر الان هم بیمه مرکزی علاقه مند است که واقعا صنعت بیمه کارآمد، رقابتی و به دور از انحصار باشد، باید اقدامات موثری انجام دهد و متوجه باشد که کاهش 0.5 درصدی سهم بازار بیمه دولتی، دردی از صنعت دوا نمی کند. این رقابت است که باعث رشد و تعالی صنعت بیمه می شود.

نبود رقابت در صنعت بیمه

مدیر عامل انجمن حرفه ای صنعت بیمه در حمایت از رقابت و جلوگیری از انحصار معتقد است که «رقابت باعث رشد می‌شود، رقابت موجب نوآوری و ارائه محصولات جدید با کیفیت بالا به بازار می‌شود، در بازار رقابتی تولیدکننده می‌تواند محصولات باکیفیت خود را حتی با قیمت بالاتری به بازار عرضه کند و سود بیشتری به سهامداران بدهد. دولت باید از سودآوری همراه با رقابت حمایت کند. از رقابت در صنعت بیمه کشور باید تعریف دوباره‌ای شود و ایجاد بازار رقابتی وظیفه دولت است.»

مظلومی عضو انجمن حرفه ای صنعت بیمه در این باره می گوید: « بازار بیمه کشور ما رقابتی نیست. یک بازیگر به تنهایی 50 درصد بازار را در اختیار خود دارد و اتفاقا ‌این سهم در انحصار دولت است و28 شرکت بیمه در مجموع 50 درصد بازار را دارند که سهم هر یک به طور متوسط 2 درصد است بنابراین توانی برای رقابت با بازیگر اصلی ندارند.»
حال باید دید که مردان صنعت بیمه در واکنش به سند راهبردی اعلامی بیمه مرکزی چه موضعی اتخاذ می کنند؟ آیا برای خصوصی سازی واقعی و کاهش سهم بیمه دولتی، 49 سال صبر می کنند و یا در تعدیل این زمان، فعالیت محسوس و موثری از خود نشان می دهند.
نوید انصاری